Jadąc pewnej zimowej niedzieli w stronę Suwałk, a dalej w stronę granicy polsko – litewskiej (Budzisko – Kalwarija) spodziewałem się spotkać bratnie dusze z byłej Rzeczpospolitej Obojga Narodów, zjeść cepeliny i kiszkę ziemniaczaną, posłuchać melodyjnego nadbałtyckiego języka i zobaczyć kilka miast z Wilnem na czele. Jechałem do miasta Siauliai (Szawle) na północnym zachodzie Litwy, na zaproszenie miejscowej uczelni. Po spełnieniu zawodowych obowiązków zamierzałem zwiedzić Litwę, tę znaną i tę nie odkrytą przez tak zwanego przeciętnego turystę. Zima była sroga jak spojrzenie niemieckiej sztangistki a mróz rozsadzał bezlitośnie pozostawione tu i ówdzie butelki po piwie Svyturys. W piątym dniu mojej wyprawy do bratniego kraju wyruszyłem w podroż do Wilna przez Troki (Trakai) – miasto w obwodzie wileńskim, będące stolicą Litwy do XIV wieku. Obowiązkowo zwiedziłem majestatyczny zamek na wyspie, którego ceglany budulec odznaczał się mocno czerwienią na tle białego jeziora, po którym spacerowali zakochani… jakby zapomnieli, że nie mają łyżew a pod nimi drzemie lodowate niebezpieczeństwo.
Moją szczególną uwagę zwróciły jednak stojące wzdłuż głównej ulicy (Karaimskiej) domy zwrócone szczytami do szosy. Domy są drewniane, pomalowane na różnorodne barwy a szczyt każdego z domostw posiada trzy okna: jedno dla Karaima, drugie dla Boga, a trzecie dla księcia Witolda za to, że sprowadził Karaimów na te tereny.
Kim oni są? Karaimów sprowadził z Krymu do Wielkiego Księstwa Litewskiego Książe Witold w XIV wieku jako ochronę swojego otoczenia, zamku na wyspie i naturalnie samego siebie. Może dziwić fakt, że Książe wybrał na swoich osobistych „ochroniarzy” ludzi obcych z dalekich terenów, lecz należy pamiętać, że lód ten cechowała rzadka w tamtych czasach uczciwość i niczym nieskrępowane poświęcenie się sprawie. Litewscy Karaimi zostali prawnie zorganizowanie w 1441 roku, kiedy to na podstawie tzw. prawa magdebusrkiego ratyfikowanego przez Kazimierza Jagiellończyka, otrzymali prawo do samorządu.
Dziś Karaimi to największa mniejszość narodowa w Trokach. Mają swój samorząd, organizują się w różnorakie towarzystwa, prowadzą działalność turystyczną i mają swoją świątynie. Karaimi to wyznawcy karaimizmu a ich świątynią jest kinesa stojąca również przy ulicy Karaimskiej w centrum Trok.
Będąc w Trokach warto choć na chwilę oderwać wzrok od zamku na wodzie i zerknąć na kolorowe karaimskie domy zastanawiając się przy tym nad przeszłością i przyszłością tego ludu.